ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΟΤΗΤΑ
Πολλές φορές οι εκπαιδευτικοί και οι θεραπευτές αναφέρουν στους γονείς ότι το παιδί τους χρειάζεται ενίσχυση της φωνολογικής του ενημερότητας.
Τι εννοούμε όμως με αυτό τον ορισμό;
Με τον όρο φωνολογική ενημερότητα, αναφερόμαστε στην αναγνώριση και στον συνειδητό τρόπο χρήσης των δομικών στοιχείων της γλώσσας. Δηλαδή, η ομιλία μας αποτελείται από προτάσεις, οι οποίες μπορούν να σπάσουν σε λέξεις, οι λέξεις με τη σειρά τους σπάνε σε συλλαβές και οι συλλαβές σε φωνήματα. Οι συλλαβές βοηθούν στην επεξεργασία όμοιων αρχικών ήχων και όμοιων τελικών συλλαβών.
Η φωνολογική ενημερότητα απαντάται και ως φωνολογική επίγνωση. Αποτελείται από επιπλέον δεξιότητες, την ανάλυση, τη σύνθεση, τη διάκριση, την απομόνωση, την αφαίρεση και την αντιστροφή φωνολογικών μονάδων. Οι λογοθεραπευτές, οι ειδικοί παιδαγωγοί και οι εκπαιδευτικοί συζητούν για την φωνολογική ενημερότητα, καθώς είναι αυτή, η οποία θα βοηθήσει τα παιδιά νηπιακής ηλικίας να εισαχθούν πιο ομαλά στις διαδικασίες της ανάγνωσης και της γραφής.
Η φωνολογική ενημερότητα βοηθάει τα παιδία από μικρή ηλικία, ώστε να μπορούν να κατακτήσουν πιο εύκολα τους μηχανισμούς της ανάγνωσης και της γραφής. Έχει παρατηρηθεί ότι ελλιπής φωνολογική ενημερότητα οδηγεί σε μειωμένη επίδοση ανάγνωσης και ορθογραφίας.
Όπως έχει αναφερθεί παραπάνω η φωνολογική ενημερότητα αποτελείται από μεταγλωσσικές δεξιότητες:
- Λεξική επίγνωση: πόσες λέξεις αποτελούν μια πρόταση;
- Συλλαβική επίγνωση: η ικανότητα να χωρίζω τη λέξη σε συλλαβές και να τις ενώνω για να ξαναδημιουργώ μια λέξη (σύντμηση- κατάτμηση)
- Φωνημική επίγνωση: εντοπισμός αρχικού και τελικού φωνήματος σε λέξεις, αφαίρεση αρχικού και τελικού φωνήματος σε λέξεις, σύνθεση, ανάλυση και αντικατάσταση.
- Ομοιοκαταληξία: αναγνωρίζω και παράγω ομοιοκαταληξία
Μια ενισχυμένη φωνολογική ενημερότητα βοηθάει τα παιδιά να έχουν καλύτερη σχολική επίδοση με λιγότερη πίεση και άγχος.
Κάντζου Δανάη
Λογοθεραπεύτρια
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Πόρποδας, Κ. (2000). Εκπαιδευτικές προσεγγίσεις και υλικό για την αξιολόγηση και αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών των μαθητών του δημοτικού σχολείου. Έκδοση: στο πλαίσιο υλοποίησης του Έργου ΕΠΕΑΕΚ, 2006.
- Πόρποδας, Κ. Δ. (2002). Η ανάγνωση. Πάτρα
- Schuele, C. M., & Boudreau, D. (2008). Phonological awareness intervention: Beyond the basics. Language, speech, and hearing services in schools.
