Στο πρώτο μέρος αυτού του άρθρου συζητήσαμε για το πόσο σημαντικό είναι για τα παιδιά το χτίσιμο του λεξιλογίου τους. Στο δεύτερο μέρος θα γίνει αναφορά σε ενδεικτικές δραστηριότητες που βοηθούν την ανάπτυξη του λεξιλογίου, ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα τους.
Αρκετοί είναι αυτοί που λανθασμένα πιστεύουν ότι τα βρέφη στην ηλικία των 0-6 μηνών δεν είναι σε θέση να αναπτύξουν το λεξιλόγιό τους. Αυτή είναι η ηλικία όπου τα παιδιά ξεκινούν να μιμούνται κινήσεις και ήχους. Λέγοντάς τους διάφορους ήχους περιμένουμε να μας μιμηθούν, καλό είναι να θυμόμαστε ότι δεν χρειάζεται να επαναλαμβάνουμε πολλές φορές, γιατί έτσι το μόνο που καταφέρνουμε είναι να τα κουράζουμε. Επίσης, δίνουμε χρόνο στο παιδί για να επεξεργαστεί την πληροφορία, δεν το υπερφορτώνουμε με πολλούς και διαφορετικούς ήχους, προκειμένου να μας μιμηθεί.
Στην ηλικία των 6-9 μηνών, εξακολουθούμε να έχουμε βασικό βοηθό μας τη μίμηση. Μπορούν να κάνουν μίμηση των ήχων των ζώων ή πως κάνει το τηλέφωνο όταν χτυπάει (ντριν- ντριν) ή η κόρνα του αυτοκινήτου (μπιπ- μπιπ). Επίσης, παιχνίδια με τύμπανο και να το χτυπάμε με τα χέρια, λέγοντας τα-τα ή με μια μπάλα και να δίνουμε οδηγίες που να τις εκτελούμε μαζί του.
Στους 10-12 μήνες, το παιδί έχει ξεκινήσει να ανταποκρίνεται σε πιο σύνθετες εντολές. Οπότε πάλι με τη χρήση μπάλας μπορούμε να παίξουμε λέγοντας πιάσε τη μπάλα, πέτα τη μπάλα.
Στους 12-18 και 18-24 μήνες είμαστε στο στάδιο όπου κάνουμε σωματογνωσία, αρχικά πάνω του, μετά πάνω μας και μετά σε κάποιο κουκλάκι. Στην πορεία πλέον το παιδί έχει καταφέρει να επικοινωνεί με τη χρήση προτάσεων.
Στα παιδιά από τη βρεφική ηλικία, χρειάζεται να αναφερόμαστε στα ΠΑΝΤΑ με το όνομά τους και όχι ΜΟΝΟ με χαϊδευτικούς όρους. Για παράδειγμα, αντί για -κάνω μαμ- επιλέξτε να πείτε -τρώω-. Επίσης, κατά τη διάρκεια που το παιδί δείχνει αυτό που θέλει με το δάχτυλό του, πάντα ονομάζουμε το αντικείμενο και δίνουμε μια ολοκληρωμένη πρόταση. Για παράδειγμα, το παιδί δείχνει το νερό, εμείς το ρωτάμε «θέλεις νερό;» ακόμα και σε μικρή ηλικία μπορεί να είναι σε θέση να ανταποκριθεί με έναν ήχο ή μεταγενέστερα να πει «ναι». Σημαντικό είναι να περνάμε με τα παιδιά ποιοτικό χρόνο, μπορούμε να διαβάσουμε παραμύθια ή να παίζουμε puzzle. Όταν διαβάζουμε βιβλία δεν είναι αναγκαίο να ακολουθούμε τα λόγια του κειμένου, αν κρίνουμε ότι θα κουράσουν τα παιδιά. Με τη φαντασία μας περιγράφουμε τις εικόνες που βλέπουμε και του ζητάμε να δείξει κάτι που του έχουμε πει. Τα puzzle από την άλλη, είναι ένας ακόμα τρόπος για να ενισχυθεί το λεξιλόγιο των παιδιών, καθώς βοηθάνε και στη δημιουργία σημασιολογικών κατηγοριών.
Το λεξιλόγιο είναι το κλειδί για την επικοινωνία ας βοηθήσουμε λοιπόν τα παιδιά να το χτίσουν κατάλληλα.
Κάντζου Δανάη
Λογοθεραπεύτρια- Ειδική Παιδαγωγός.
Πηγές:
- Ράλλη (Asimina Ralli) Α. (2008). Η ανάπτυξη λεξιλογικών αναπαραστάσεων στην πορεία κατάκτησης νέων λέξεων από παιδιά προσχολικής ηλικίας. Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού, 8, 155–176. https://doi.org/10.12681/icw.18217.
- Camilleri, B., & Botting, N. (2013). Beyond static assessment of children’s receptive vocabulary: the dynamic assessment of word learning (DAWL). (Link) International journal of language & communication disorders, 48(5), 565-581.
