Σεξουαλικός προσανατολισμός, βιολογικό φύλο, κοινωνικό φύλο, έμφυλη ταυτότητα…Σε μια εποχή που η ανάγκη αποδοχής της διαφορετικότητας είναι μεγαλύτερη από ποτέ, το όπλο μας απέναντι στο φόβο για το διαφορετικό είναι η γνώση, η αναζήτηση της επιστημονικής αλήθειας. Παρακάτω παρατίθενται βασικοί ορισμοί για μια πρώτη γνωριμία με τις έννοιες, που θα ήταν χρήσιμο να γνωρίζουμε.
Ερωτικός- Σεξουαλικός προσανατολισμός
Ο σεξουαλικός προσανατολισμός αναφέρεται στην σεξουαλική, ερωτική, συναισθηματική και ρομαντική έλξη ενός ανθρώπου προς συγκεκριμένο φύλο. Ο σεξουαλικός προσανατολισμός εκφέρεται συνήθως μέσω των μορφών της ετεροφυλοφιλίας (έλξης προς το άλλο φύλο), της ομοφυλοφιλίας (έλξης προς το ίδιο φύλο), της αμφισεξουαλικότητας (έλξης προς και τα δύο φύλα) και της ασεξουαλικότητας (το άτομο δεν νιώθει έλξη για κανένα φύλο). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν αποτελεί επιλογή. Πρόκειται για έναν αυτοπροσδιορισμό, οπότε το άτομο ορίζει το ίδιο τον εαυτό του ως ομοφυλόφιλο ή αμφιφυλόφιλο ή ετεροφυλόφιλο. Τέλος, είναι χρήσιμο να διευκρινιστεί ότι οι άνθρωποι δε χρειάζονται σεξουαλική εμπειρία για να γνωρίζουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους.
Βιολογικό φύλο
Το βιολογικό φύλοσχετίζεται με την γενετήσια ταυτότητα του ατόμου. Γενετικοί, βιολογικοί και ορμονικοί παράγοντες, όπως τα αναπαραγωγικά όργανα, τα χρωμοσώματα κ.ά. καθορίζουν αν ένα άτομο είναι αρσενικό, θηλυκό ή intersex.
Κοινωνικό φύλο
Το κοινωνικό φύλοπεριλαμβάνει όλες τις κοινωνικές συμπεριφορές, τις δραστηριότητες, τους ρόλους, τα συναισθήματα και τα κοινωνικά χαρακτηριστικά (στάση σώματος, τρόπος κίνησης και ομιλίας, τρόπος σκέψης, χρήση γλώσσας, επάγγελμα, ντύσιμο, κομμώσεις κ.α.) που θεωρούνται κατάλληλα για το κάθε φύλο, με βάση το μοντέλο της δυαδικότητας του φύλου. Όπως προκύπτει, λοιπόν, το κοινωνικό φύλο είναι κοινωνικά και πολιτισμικά καθορισμένο και δεν πηγάζει «φυσικά» από το βιολογικό φύλο.
Η κοινωνία λοιπόν, επιβάλλει με τον τρόπο της την υιοθέτηση συμπεριφορών που θεωρεί αποδεκτές για το ένα φύλο και αντίστοιχα μη αποδεκτές για τα άλλα φύλα. Μας οδηγεί σε συγκεκριμένους τρόπους με τους οποίους αντιλαμβανόμαστε το σώμα μας, διαμορφώνουμε τις συνθήκες ζωής μας, τον τρόπο που εργαζόμαστε, που ερωτευόμαστε, κάνουμε σχέσεις και επικοινωνούμε.
Ταυτότητα φύλου
Η ταυτότητα φύλου ή έμφυλη ταυτότητα αναφέρεται στον ατομικό και εξωτερικό τρόπο που ένα άτομο βιώνει το φύλο του. Ουσιαστικά, η ταυτότητα φύλου αναφέρεται στα συναισθήματα που έχουμε για τον έμφυλο εαυτό μας, στην εσωτερική αίσθηση του ατόμου ότι είναι αρσενικό, θηλυκό, ή κάτι άλλο.
Η ταυτότητα φύλου διαφέρει από τα έμφυλα στερεότυπα. Αν για παράδειγμα ένα άτομο αυτοπροσδιορίζεται ως άντρας ή γυναίκα, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να επιβεβαιώσει τα κοινωνικά στερεότυπα που συνοδεύουν τον άντρα ή τη γυναίκα αντίστοιχα.
Ο τρόπος που το άτομο βιώνει το φύλο του μπορεί να συμπίπτει ή όχι με το αποδοθέν κατά τη γέννηση φύλο. Μπορεί ,δηλαδή, βιολογικά να ανήκει στο ένα φύλο αλλά κοινωνικά στο άλλο κι αυτό να εκφράζεται με την ένδυση, τον τρόπο ομιλίας και τη συμπεριφορά του.
Όπως προκύπτει, η ταυτότητα φύλου είναι κάτι διαφορετικό από τον ερωτικό-σεξουαλικό προσανατολισμό με τον οποίο συχνά συγχέεται. Ο σεξουαλικός προσανατολισμός αναφέρεται στην κάθε λογής έλξη που νιώθουμε για κάποιο φύλο ενώ η ταυτότητα φύλου έχει να κάνει με το φύλο το οποίο βιώνουμε.
Συνεχίζεται…
Ιωάννα Γρίβα
Ψυχολόγος MSc
ΠΗΓΕΣ
https:// www.amnesty.gr
https:// www.psychology.gr
https:// pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16913290
https:// www.rainbowschool.gr
https:// www.colouryouth.gr/terms
http:// www.transgender-association.gr
https:// transstudent.org/gender
