Μαθησιακές Δυσκολίες
Οι μαθησιακές δυσκολίες απασχολούν ένα σημαντικό ποσοστό μαθητών. Ένας ορισμός ο οποίος θεωρείται αξιόπιστος από μεγάλη μερίδα ειδικών είναι αυτός της Εθνικής Συλλογικής Επιτροπής Μαθησιακών Δυσκολιών των ΗΠΑ (NJCLD), σύμφωνα με τον οποίο: «Οι Μαθησιακές Δυσκολίες (ΜΔ) είναι ένας γενικευμένος όρος, ο οποίος αναφέρεται σε μια ετερογενή ομάδα προβλημάτων που σχετίζονται με τη λειτουργία της μάθησης και της κατανόησης της ομιλίας, της ανάγνωσης, της γραφής και των μαθηματικών. Αυτά τα προβλήματα είναι εγγενή στο άτομο, θεωρούνται ότι υπάρχουν εξαιτίας της δυσλειτουργίας του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος και είναι δυνατό να εκδηλώνονται σε ολόκληρη τη διάρκεια της ζωής του. Με τις Μαθησιακές Δυσκολίες είναι δυνατό να συνυπάρχουν προβλήματα αυτορρύθμισης και συμπεριφοράς, κοινωνικής αντίληψης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης, τα οποία όμως από μόνα τους δεν προσδιορίζουν μια Μαθησιακή Δυσκολία.
Τα είδη των μαθησιακών δυσκολιών είναι:
- Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία Ανάγνωσης
- Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία Γραπτής Έκφρασης ή Δυσορθογραφία
- Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία Αριθμητικών Δεξιοτήτων ή Δυσαριθμησία
- Άλλες αναπτυξιακές διαταραχές των σχολικών ικανοτήτων (π.χ. διαταραχή έκφρασης του γραπτού λόγου)
Κατηγορίες Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών
Σύμφωνα με τον Βρετανικό Σύλλογο Δυσλεξίας (British Dyslexia Association) και το Βρετανικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, οι πιο συνηθισμένες κατηγορίες ειδικών μαθησιακών δυσκολιών είναι:
- Η Δυσγραφία
- Η Δυσαναγνωσία
- Η Δυσαριθµησία
- Η Δυσπραξία
- Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ)
- Η Δυσλεξία, που αποτελεί και την πιο συχνά εμφανιζόμενη ειδική μαθησιακή δυσκολία.
Ο όρος Γενικές Μαθησιακές Δυσκολίες αφορά άτομα που εμφανίζουν δυσκολίες στη μάθηση ως δευτερογενές σύμπτωμα, εξαιτίας κάποιας άλλης δυσκολίας ή υπάρχουσας διαταραχής. Αφορούν μαθησιακά προβλήματα που προκαλούνται από παράγοντες που επηρεάζουν γενικά τις γνωστικές ικανότητες του ατόμου, όπως η νοητική υστέρηση, αισθητηριακά ή κινητικά προβλήματα, σοβαρά προβλήματα υγείας, χρόνια νοσήματα ή ψυχικές διαταραχές και μπορεί να συγκαταλέγονται κοινωνικοί, οικονομικοί, πολιτισμικοί και εκπαιδευτικοί παράγοντες. Δεν αφορούν μόνο δυσκολίες που παρουσιάζονται σε σχολικό επίπεδο, αλλά αδυναμίες που εμφανίζονται σε όλους τους τομείς της ζωής.
Εν αντιθέσει ο όρος Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες χρησιμοποιείται για να περιγράψει εγγενείς διαταραχές, οι οποίες δυσκολεύουν τη μαθησιακή διαδικασία. Αυτές οι διαταραχές μπορούν να αφορούν σε ένα μόνο γνωστικό – λειτουργικό τομέα ή περισσότερους και οφείλονται συνήθως σε νευρολογική βλάβη ή δυσλειτουργία, κληρονομικό παράγοντα και παράγοντα του φύλου. Δεν οφείλονται σε κάποιας μορφής νοητική υστέρηση αλλά επικεντρώνονται σε τομείς σχετικούς με την επεξεργασία του γραπτού λόγου. Ένας μαθητής με Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία εμφανίζει δυσκολία στην ανάγνωση, στην εφαρμογή ορθογραφικών κανόνων κατά τον γραπτό λόγο αλλά και δυσκολίες στις μαθηματικές δεξιότητες με βάση πάντα την χρονολογική του ηλικία και τις γνώσεις που διαθέτει. Εκτιμάται πως το ποσοστό των παιδιών με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες κυμαίνεται από 2%-10% ανάλογα με τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση, καθώς επίσης και με το ερευνητικό δείγμα που χρησιμοποιείται κάθε φορά. Έχει βρεθεί πως το 60%-80% των παιδιών στα οποία γίνεται η διάγνωση των Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών είναι αγόρια.
Προειδοποιητικές ενδείξεις Μαθησιακών δυσκολιών:
Προσχολική ηλικία:
- Δυσκολία να μάθει χρώματα και σχήματα
- Δυσκολία να μάθει αριθμούς και γράμματα
- Δυσκολία να προφέρει λέξεις
- Δυσκολίες στην ομιλία. Αργή ανάπτυξη του λόγου
- Δυσκολία διατήρησης της προσοχής σε μια δραστηριότητα
- Δυσκολία να χρησιμοποιεί τις σωστές λέξεις
- Ξεχνά ονόματα, ακόμα και φίλων του
- Δυσκολία σύλληψης και χειρισμού σε μολύβι αλλά και σε ψαλίδι
- Δυσκολία στην ζωγραφική εντός πλαισίου
- Δυσκολία στην λεπτή κινητικότητα
- Δυσκολία να κουμπώσει ανεξάρτητα κουμπιά και φερμουάρ
- Δυσκολία να βάλει μόνο του παπούτσια ή να ντυθεί
- Αδέξιο περπάτημα σκοντάφτοντας, σέρνοντας τα παπούτσια κ.α.
- Σκοντάφτει συχνά πάνω σε αντικείμενα και πέφτει.
5-9 ετών:
- Δυσκολία να μάθει το αλφάβητο
- Δυσκολία να διεκπεραιώνει τα μαθήματά του
- Μπερδεύει βασικές λέξεις όταν διαβάζει
- Δυσκολία προσανατολισμού (δεξιά-αριστερά)
- Δυσκολία κατανόησης χωρό-χρονικών εννοιών (πάνω-κάτω, σήμερα αύριο κ.α.)
- Αδυναμία διεκπεραίωσης περισσότερο από μια εντολές ή οδηγίες ταυτόχρονα
- Δυσκολία στην αντίληψη των εννοιών της σειράς και της διαδοχής όπως μέρες, μήνες, εποχές κ.α.
- Δυσκολία απομνημόνευσης αριθμών, ορισμών, ημερομηνιών κ.α.
- Δυσκολία στην εκμάθηση της ώρας. Μπερδεύουν το «παρά» με το «και»
- Αδυναμία συγκέντρωσης σε μια δραστηριότητα για ένα διάστημα
- Κάνει λάθη στην ορθογραφία των λέξεων ή στην ανάγνωση κειμένου
- Δυσκολία στην σύνδεση μεταξύ των γραμμάτων και των ήχων τους
- Δυσκολία στην εκμάθηση βασικών μαθηματικών εννοιών
- Καλύτερη απόδοση σε πρακτικά μαθήματα παρά σε θεωρητικά
10-13 ετών :
- Αποφεύγει – δεν του αρέσει η ανάγνωση και η γραφή
- Γράφει μια λέξη διαφορετικά σε ένα κείμενο που είτε πριν είχε γράψει το ίδιο σωστά είτε υπήρχε κάπου γραμμένη σωστά
- Δυσκολία κατανόησης της ανάγνωσης
- Δυσκολία στις μαθηματικές έννοιες
- Δυσκολία σε ερωτήσεις σε διαγώνισμα
- Δυσκολία κατανόησης της εκφώνησης μια άσκησης
- Ακανόνιστα γράμματα κατά την γραφή
- Δεν τηρεί τα περιθώρια στις σελίδες τετραδίου κατά τη γραφή
- Δυσκολία έκφρασης της σκέψης φωναχτά
- Δεν υπάρχουν οργανωτικές ικανότητας (σχολική τσάντα, δωμάτιο κ.α.)
Τριγώνη Φωτεινή
Εργοθεραπεύτρια S.I.
