Στο προηγούμενο άρθρο αναφερθήκαμε στον ορισμό, τους τρόπους εκδήλωσης καθώς και τις μορφές που μπορεί να πάρει ο εκφοβισμός. Σ’ αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε στα αίτια και τους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου.
Αίτια φαινομένου
Ο σχολικός εκφοβισμός, όπως και κάθε μορφή εκφοβισμού, βασίζεται στη μη αποδοχή της διαφορετικότητας. Διαφορετικό μπορεί να θεωρηθεί οτιδήποτε παρεκκλίνει από αυτό που κάποιος θεωρεί φυσιολογικό. Στο σχολικό περιβάλλον τα παιδιά που στοχοποιούνται συνήθως είναι αυτά που, κατά τα άλλα παιδιά, ξεφεύγουν από το μέσο όρο σε επίπεδο εμφάνισης, συμπεριφοράς ή ακόμα και σχολικών επιδόσεων. Άλλες διαφορές που μπορούν να πυροδοτήσουν εκφοβιστικές συμπεριφορές έχουν να κάνουν με την εθνικότητα, τη θρησκεία ή την οικογενειακή κατάσταση του παιδιού. Στο προηγούμενο άρθρο είδαμε σημεία που πρέπει να μας βάλουν σε υποψίες ότι ένα παιδί μπορεί να έχει πέσει θύμα εκφοβισμού.
Ο τρόπος και το περιβάλλον ανατροφής επηρεάζουν τη συμπεριφορά των παιδιών. Κακοποιητικά περιβάλλοντα με συγκρούσεις και εντάσεις μπορούν να ενισχύσουν ενισχύουν την επιθετικότητα των παιδιών και τελικά να καταλήξουμε στον εκφοβισμό. Να σημειωθεί, επίσης, ότι τα παιδιά μιμούνται τις συμπεριφορές των γονιών. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι στερεότυπα που έχουν να κάνουν με το φύλο, όπως για παράδειγμα, ότι τα αγόρια πρέπει να είναι σκληρά και δυνατότερα από τα άλλα παιδιά καλλιεργούν συμπεριφορές εκφοβισμού.
Ο εκφοβισμός στον εργασιακό χώρο (mobbing) συνήθως γεννιέται και συντηρείται σε χώρους εργασίας, όπου δεν υπάρχουν οι κατάλληλες εργασιακές συνθήκες. Αυτό σημαίνει ότι ευνοείται σε χώρους εργασίας που δεν υπάρχει καλή συνεργασία, επικοινωνία και ο ρόλος του υπεύθυνου είτε αποδυναμωμένος είτε προβληματικός. Άνιση μεταχείριση και συγκρούσεις που δεν επιλύονται αποτελεσματικά διαμορφώνουν ένα πρόσφορο έδαφος για τέτοιου είδους συμπεριφορές.
Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός (cyber bullying) προσφέρει έναν ασφαλή χώρο για όσους θέλουν να εκφράσουν τα αρνητικά τους συναισθήματα για κάποιον στο διαδίκτυο ανώνυμα ή επώνυμα. Συχνά ελπίζουν ότι η ντροπή που θα νιώσει το άτομο που δέχεται το bullying θα το εμποδίσει να αναφέρει το γεγονός σε οικείο πρόσωπο ή στις αρχές.
Τρόποι αντιμετώπισης
Σχολικός εκφοβισμός
Οι γονείς οφείλουν να φροντίζουν για την παιδεία και την εκπαίδευση των παιδιών τους. Θα πρέπει να μάθουν στα παιδιά τους να σέβονται τη διαφορετικότητα και να μην αποδέχονται συμπεριφορές εκφοβισμού. Μέσα από τη σωστή ενημέρωση οι γονείς θα είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τα ανησυχητικά σημάδια. Η καλλιέργεια κλίματος αποδοχής θα βοηθήσει το παιδί να ανοιχτεί σε περίπτωση που του συμβεί κάτι τέτοιο.
Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να δημιουργούν ένα περιβάλλον αποδοχής και συμπερίληψης ώστε να μην ευνοείται η εκδήλωση του φαινομένου.
Οι γονείς των παιδιών που ασκούν σχολικό εκφοβισμό θα πρέπει να προσπαθήσουν χτίζοντας μια συμμαχία με το παιδί να εντοπίσουν και να αντιμετωπίσουν τις αιτίες που του δημιουργούν την ανάγκη να προβεί στις συμπεριφορές αυτές.
Ο εκφοβισμός στον χώρο εργασίας μπορεί να προληφθεί μέσω της εκπαίδευσης των εργαζομένων και της καλλιέργειας κλίματος συνεργασίας. Δεν είναι τυχαίο ότι οι εργαζόμενοι είναι πολύ πιο παραγωγικοί όταν νιώθουν ότι ανήκουν σε μια ομάδα και έχουν ίση μεταχείριση. Στην περίπτωση που εκδηλωθεί κάποια εκφοβιστική συμπεριφορά αυτή πρέπει να καταδικαστεί από τους υπόλοιπους εργαζομένους, να ενημερωθεί η εκάστοτε διοίκηση και να λάβει μέτρα καταστολής του φαινομένου. Πρέπει να διερευνηθεί η αιτία και κατά πόσο αυτή οφείλεται σε ανισότητες στη μεταχείριση. Τα θύματα θα πρέπει να στηρίζονται ψυχολογικά.
Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός, ανώνυμος ή μη, πρέπει να αναφέρεται σε οικείο πρόσωπο, ειδικά όταν πρόκειται για ανήλικο. Η αναφορά στις αρμόδιες αρχές είναι απαραίτητη για τον εντοπισμό του δράστη και την προστασία του θύματος. Ειδικά στην περίπτωση ανηλίκου οι γονείς πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί και να φροντίζουν να διατηρούν καλή σχέση με τα παιδιά τους, ώστε αν προκύψει εκφοβισμός να γνωρίζουν ότι οι γονείς τους είναι εκεί να τους ακούσουν χωρίς να τους κρίνουν.
Το σχολείο, η κοινωνία καθώς και οι αρμόδιες αρχές οφείλουν να ενημερώνουν και να ευαισθητοποιούν τον πληθυσμό σχετικά με όλες τις μορφές εκδήλωσης του εκφοβισμού και τους τρόπους αντιμετώπισης. Η πρόληψη μέσω της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης καθιστά το άτομο ικανό να αναγνωρίσει συμπεριφορές εκφοβισμού και να κινηθεί αναλόγως. Η οικογένεια φέρει τη δική της ευθύνη για την προστασία των παιδιών σε συνεργασία με τους επίσημους φορείς.
Πηγές- Παραπομπές:
https ://www.astynomia .gr/
https ://parentshub.gr/
https ://supportworker.hmu.gr/
https ://myparenthood.gr/sxolikos-ekfovismos/
https ://www.iatronet.gr/ygeia/paidiatriki/article/32729/sxolikos-ekfovismos-aitia-kai-synepeies-toy-bullying.html
Γρίβα Ιωάννα
Ψυχολόγος MSc
