Τα διαφορετικά περιβάλλοντα στα οποία αναπτυσσόμαστε και τα διαφορετικά ερεθίσματα που λαμβάνουμε, ορίζουν τη γλωσσική μας ανάπτυξη και εξέλιξη. Παρόλο που κάθε παιδί αναπτύσσεται σε διαφορετικό περιβάλλον, ο προσδιορισμός κοινών αναπτυξιακών οροσήμων κρίθηκε απαραίτητος για την αποτελεσματικότερη παρακολούθηση της ανάπτυξης κάθε ατόμου. Τα αναπτυξιακά ορόσημα αφορούν στην κατάκτηση λειτουργιών και δεξιοτήτων σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα ως προς την κινητική ανάπτυξη, τη γνωστική ανάπτυξη, τη γλωσσική ανάπτυξη/ επικοινωνία, και τη ψυχοκοινωνική ανάπτυξη. Με αυτό τον τρόπο, οι γιατροί και άλλοι επαγγελματίες υγείας, μπορούν να κρίνουν αν ένα παιδί ακολουθεί μια τυπική- φυσική πορεία ή αν έχει καθυστερήσει σε κάποιο τομέα και πόσο πίσω βρίσκεται σύμφωνα με τα αναπτυξιακά αυτά ορόσημα.
Στο πρώτο μέρος του άρθρου θα επικεντρωθούμε στα γλωσσικά αναπτυξιακά ορόσημα από τη βρεφική μέχρι την ηλικία των δύο ετών. Οι γλωσσικές μας δεξιότητες χωρίζονται στη σωστή κατανόηση και χρήση αυτών.
0-6 μηνών
- Το μωρό σας αντιδρά στους ήχους;
- Αναγνωρίζει φωνές;
- Χαμογελά όταν του μιλάνε;
- Εντοπίζει τον ήχο γυρνώντας το κεφάλι;
- Μιμείται τους ήχους;
- Κάνει χρήση των φωνημάτων /p/, /b/ και /m/ στο βάβισμα;
- Αντιδρά όταν του πάρουν το παιχνίδι του;
- Γυρίζει στο όνομά του;
7-12 μηνών
- Καταλαβαίνει το όχι και το ναι;
- Ακούει και μιμείται τους περισσότερους ήχους;
- Γνέφει «γεια σου»;
- Δείχνει με το δείκτη;
- Αρχίζει να αλλάζει το βάβισμα;
- Χρησιμοποιεί την ομιλία σκόπιμα;
- Χρησιμοποιεί 3-4 λέξεις;
- Προσπαθεί να μιμηθεί λέξεις;
13-18 μηνών
- Χρησιμοποιεί ηχολαλία;
- Παράγει συνήθως ακατάληπτη ομιλία;
- Παράγει φράσεις 2 λέξεων;
- Χρησιμοποιεί ήχους όπως /t/, /d/, /n/, /h/;
- Συνδυάζει χειρονομίες και φώνηση;
- Ακολουθεί τις απλές εντολές;
- Το εκφραστικό του λεξιλόγιο αποτελείται από 3- 20 λέξεις ή και περισσότερες;
- Απαλείφει αρκετά από τα αρχικά και σχεδόν όλα τα τελικά σύμφωνα
19-24 μηνών
- Χρησιμοποιεί λέξεις με περισσότερη ευχέρεια στον αυθόρμητο λόγο;
- Απαντά στην ερώτηση «τι είναι αυτό»;
- Κάνει χρήση προσωπικών αντωνυμιών;
- Αναγνωρίζει 5 μέρη του σώματος;
- Κατονομάζει οικεία αντικείμενα;
- Κάνει χρήση επιτονισμού στις ερωτήσεις;
- Κάνει χρήση προσωπικών αντωνυμιών;
- Είναι καταληπτή η ομιλία του από ξένους;
Η παραπάνω λίστα δεν εξαντλεί το εύρος των γλωσσικών αναπτυξιακών οροσήμων που δίνει η βιβλιογραφία, οπότε οι γονείς μπορεί να παρατηρήσουν διαφορετικά σημάδια, καθώς κάθε παιδί είναι διαφορετικό.
Κάντζου Δανάη
Λογοθεραπεύτρια
Βιβλιογραφικές πηγές
Καμπανάρου, Μ. (2007), «Διαγνωστικά Θέματα Λογοθεραπείας». Αθήνα: Έλλην.
Κασωτάκη, Α. Τεστ Γλωσσικών Δεξιοτήτων. Upbility Publications.
