Η διαταραχή αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ) θεωρείται μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή, που διαρκεί δια βίου. Το φάσμα μπορεί να περιγράφει ως ομπρέλα των συμπτωμάτων της διαταραχής με κάθε ένα από αυτά να παρουσιάζει από ήπια έως σοβαρή μορφή. Περισσότερο από το 80% των παιδιών με ΔΑΦ εμφανίζουν ταυτόχρονα προβλήματα αισθητηριακής επεξεργασίας και η υπέρ-αντιδραστικότητα ή υπό-αντιδραστικότητα στην αισθητηριακή εισροή. Όταν τα προβλήματα αισθητηριακής επεξεργασίας επηρεάζουν τη συμπεριφορά ενός παιδιού, συνιστώνται παρεμβάσεις που χρησιμοποιούν αισθητηριακούς τρόπους για να υποστηρίξουν την αυτορρύθμιση, να προωθήσουν τη βέλτιστη διέγερση, την οργάνωση της συμπεριφοράς και την μείωση της υπερδραστηριότητας (Case-Smith, Weaver & Fristad, 2014).
Τα παιδιά με ΔΑΦ έχουν προβλήματα αισθητηριακής επεξεργασίας οπότε απαιτούνται αποτελεσματικές παρεμβάσεις μέσω της εργοθεραπείας για τη βελτίωση της δυσφορίας των προβλημάτων αυτών (Case-Smith, Weaver & Fristad, 2014). Η κλινική προσέγγιση της παρέμβασης μέσω αισθητηριακής ολοκλήρωσης επικεντρώνεται στη σχέση θεραπευτή-παιδιού, παρέχεται συνήθως από εργοθεραπευτές και είναι μια κλινική παρέμβαση που χρησιμοποιεί δραστηριότητες παιχνιδιού και ενισχυμένες αισθητηριακές αλληλεπιδράσεις για να προκαλέσει τις προσαρμοστικές αντιδράσεις του παιδιού.
Παρακάτω παρουσιάζονται μερικές από τις δυσκολίες που μπορεί να παρουσιάζει ένα παιδί με αυτισμό στην αισθητηριακή επεξεργασία:
Απτικό σύστημα (επεξεργάζεται πληροφορίες που δεχόμαστε από το δέρμα μας, όπως είναι το χάδι, η πίεση, ο πόνος, η δόνηση): ενοχλείτε και αποδιοργανώνεται από υφές με τις οποίες έρχεται σε επαφή κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής όπως υφές από την ένδυση και τη σίτιση, το λούσιμο και κόψιμο μαλλιών, νυχιών, χρήση οδοντόβουρτσας και δυσκολίες στη κοινωνική ζωή λόγω ότι έρχεται σε κοντινή επαφή με άλλα παιδιά.
Ιδιοδεκτικό σύστημα (αποτελεί την αίσθηση του σώματος και της θέσης των μελών του στο χώρο. Πρόκειται για τη μέγιστη μορφή αισθητηριακής εισροής που προέρχεται από τους μυς, τις αρθρώσεις, τους τένοντες και τους συνδέσμους): σπάει εύκολα παιχνίδια, φαίνεται αδέξιο, εμφανίζει χαμηλό μυϊκό τόνο, παρατηρείται ανάγκη να δαγκώνει, να σπρώχνει και να συγκρούεται.
Αιθουσαίο σύστημα (παρέχει ενημερότητα για τις κινήσεις του σώματος και τη θέση του στο χώρο, ρυθμίζει τη θέση του σώματος σε σχέση με τη βαρύτητα, τη στάση, την ισορροπία και τη διατήρηση σταθερού οπτικού πεδίου): αγχώνεται όταν μετακινείται στο χώρο, εκδηλώνει άγχος κατά την ανάβαση, κατάβαση σκαλοπατιών ή στο σκαρφάλωμα παιδικής χαράς, δεν του αρέσουν οι απότομες κινήσεις, κινείται με προσοχή, δεν του αρέσει να το μετακινούν προς τα πίσω στο χώρο, αποφεύγει να πηδά από σκαλοπάτι και εκδηλώνει φόβο όταν το ανυψώνουν στο χώρο.
Ακουστικό σύστημα: ενόχληση από ήχους που δεν ενοχλούν άλλους όπως είναι οι διαπεραστικοί ήχοι.
Οπτικό σύστημα: διασπάται ή ενοχλείται από οπτικά περιβάλλοντα και παρατηρείται υπερβολική ευαισθησία στο έντονο φως
Μέσα από μελέτες για την παρέμβαση μέσω της αισθητηριακής έχουν βρεθεί θετικά αποτελέσματα στους τομείς των αισθητικοκινητικών δεξιοτήτων, κινητικού σχεδιασμού, προσοχής, συμπεριφοράς, συμμετοχής σε ενεργό παιχνίδι και της επίτευξης εξατομικευμένων στόχων (Case-Smith, Weaver & Fristad, 2014). Οπότε, είναι πολύ σημαντικό οι γονείς αφού παρατηρήσουν κάποιες από τις παραπάνω δυσκολίες στο παιδί, να συμβουλευτούν έναν εργοθεραπευτή με εξειδίκευση στην αισθητηριακή ολοκλήρωση.
Βιβλιογραφία:
Case-Smith, J., Weaver, L., & Fristad, M. (2014). A systematic review of sensory processing interventions for children with autism spectrum disorders. Autism, 19(2), 133-148. doi: 10.1177/1362361313517762
Ψαρουδάκη Τριανταφυλλιά
Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια S.I.T
